Sociaal ondernemen; oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen

Wat is sociaal ondernemen

Sociaal ondernemerschap is niet simpelweg een bedrijf starten. Sociaal ondernemen doe je vanuit een maatschappelijk probleem of een maatschappelijke missie. Een sociaal ondernemer levert net als andere bedrijven een oplossing aan hun klanten en gebruiken daarbij een bepaald verdienmodel. Het verschil met andere bedrijven is dat sociale ondernemers geld verdienen als middel zien en niet als hoofddoel. Sociale ondernemingen willen meerwaarde creëren voor de maatschappij en impact maken.

De kernwaarde van sociaal ondernemerschap

• Maatschappelijke missie
• Impact voorop
• Geen winstmaximalisatie
• Constante dialoog
• Totale transparantie

Een sociale ondernemer legt de maatschappelijke missie vast in de statuten. Hiermee laat de sociale onderneming zien wat het doet om problemen aan te pakken en hoe doelen worden bereikt. Daarnaast draait het natuurlijk allemaal om een positieve impact voor de maatschappij. Hierbij kun je denken aan duurzame productie, verbeteren van zorg en zorgen voor een hogere arbeidsparticipatie binnen een kwetsbare doelgroep. Een sociale onderneming heeft niet als doel om winst te maken. Het bedrijf kan wel winst maken, zodat ze hun missie mogelijk kunnen maken. Ook mag een sociale ondernemer gewoon winst uitkeren. Zij bespreken de bedrijfsuitoefening actief met de meest relevante stakeholders zoals medewerkers, buurtbewoners en hun klanten. Ook zijn sociaal ondernemers transparant over bedrijfsvoering, het behalen van maatschappelijke doelen en delen ze hun kennis met andere bedrijven en de overheid.

Een aantal voorbeelden

In Nederland wordt het sociaal ondernemen sterk gestimuleerd. We noemen hier twee voorbeelden van typisch sociaal ondernemerschap.

Tony’s Chocolonely

Een van de meest bekende voorbeelden van sociaal ondernemen is Tony’s Chocolonely. De Tony’s Chocolonely repen zijn niet meer weg te denken in de schappen van de supermarkt. Het chocolademerk is razendpopulair maar wat veel mensen niet weten is dat het merk een maatschappelijke missie heeft. In 2005 deed presentator Teun van de Keuken, van het programma Keuringsdienst van Waarde, onderzoek naar het productieproces van chocolade. Tijdens zijn onderzoek kwam hij erachter dat het merendeel van de chocolade werd geproduceerd door (kind)slaven. Teun wilde een chocoladereep op de markt brengen die 100% slaafvrij zou zijn. En dit is het begin van Tony’s Chocolonely. Vanaf het begin zetten zij zich in voor de cacaoboeren in Afrika en strijden ze tegen slavenarbeid binnen deze branche.

Kromkommer

Wist je dat groente en fruit dat lekker is toch wordt weggegooid? Puur omdat ze er net wat anders uitzien dan de rechte komkommer die wij gewend zijn. In 2013 vonden drie dames dat deze vorm van voedselverspilling niet meer kon en startten toen Kromkommer. Groente en fruit met een rare vorm redden zij uit de afvalcontainer. Door middel van opvallende campagnes (de Kromkommer Pop-op) proberen de dames de maatschappij anders naar dit soort fruit en groente te laten kijken. Ze hebben een productlijn gelanceerd met soepen van kromme groenten.

Start jouw eigen sociale onderneming

Heb jij een goed idee voor een sociale onderneming, waarmee je maatschappelijke impact kan maken? Stop dan met denken en start met sociaal ondernemen. Weet je niet goed waar je moet beginnen of heb je niet de juiste middelen om een onderneming te starten? Starterslift kan je helpen.

Welke maatschappelijke uitdaging ga jij aan?

Als je wilt starten met sociaal ondernemen dan is het belangrijk om te weten bij welke maatschappelijke thema’s jij je betrokken voelt. Welk maatschappelijk probleem wil jij op een positieve manier beïnvloeden? Onderzoek dit probleem door middel van marktonderzoek. Kijk naar wat er al wordt gedaan om dit maatschappelijk probleem op te lossen. Daarna volgt pas je bedrijfsidee en formuleer je je maatschappelijk doel.

Business- en verdienmodel uitwerken

Eerder gaven we aan dat sociaal ondernemerschap niet in eerste instantie op winst uit is. Toch is winst wel een belangrijk onderdeel. Je wilt graag een maatschappelijk probleem oplossen en daar is vaak geld voor nodig. Het verschil met andere bedrijven is wat er met de winst wordt gedaan. Probeer je idee om te zetten in een businessmodel met een goed verdienmodel. Waar moet je allemaal op letten?

1. Klantsegmenten: Op welke klantsegmenten ga je je als sociale ondernemer op richten? Welke behoeften hebben zij?
2. Waardepropositie: Dit is de waarde die je levert voor je klantsegment. Dit is vaak een combinatie van producten, diensten en services die jij aanbiedt.
3. Kanalen: Hoe ga jij je klantsegmenten benaderen? Denk hierbij aan marketing- en distributiekanalen.
4. Klantrelaties: Hoe ga jij om met je klantsegmenten? Beschrijf hoe je klantrelaties opzet en onderhoudt. Zo blijven je klanten enthousiast over jouw waardepropositie.
5. Inkomstenstromen: Hoe komen de inkomsten binnen? Verkoop je iets of bied je een abonnement aan? Het verdienmodel is belangrijk voor sociale ondernemers en is vaak hetzelfde als bij andere bedrijven.
6. Belangrijkste middelen: Wat heb je nodig om waarde te kunnen leveren en maatschappelijke impact te kunnen maken? Beschrijf de belangrijkste middelen, kennis en competenties.
7. Kernactiviteiten: Dit zijn de belangrijkste activiteiten voor je waardepropositie, de klantreis, klantrelaties en inkomstenstromen.
8. Kernpartners: Dit zijn de strategische samenwerkingsverbanden waarmee je het businessmodel op de juiste manier wilt laten functioneren.
9. Kostenstructuur: Beschrijf alle kosten die je onderneming maakt.

Kies de juiste rechtsvorm

Wil je sociaal ondernemen dan moet je je onderneming inschrijven de Kamer van Koophandel. Bij het inschrijven moet je kiezen tussen verschillende rechtsvormen voor jouw onderneming. Welke is nu het meest geschikt? Op dit moment is er nog geen specifieke rechtsvorm voor een sociaal ondernemer. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat wil hier iets aan doen. Ze zijn bezig met een wettelijke regeling waardoor sociale ondernemingen de status van maatschappelijke BV (BVm) kunnen krijgen. Het zal dan eenvoudiger zijn om je als sociaal ondernemer herkenbaar te maken. Op dit moment werken de meeste sociale ondernemingen vanuit een reguliere BV of stichting. Ook is er al de Code Sociale Ondernemingen.

Maar let goed op, de keuze van de rechtsvorm heeft gevolgen voor je organisatie. Bij een BV hebben aandeelhouders veel zeggenschap en de winst hoeft niet voor 100% naar het doel te gaan. Het is wel slim om te laten zien dat je doel profiteert van de winst. Bij een stichting is dit een ander verhaal. Het bestuur heeft zeggenschap en de winst gaat volledig naar het maatschappelijk doel dat bereikt wil worden.

Vind je het lastig en kan je wel wat hulp gebruiken bij het kiezen van de juiste rechtsvorm? Ga dan naar overzicht aan rechtsvormen op Ondernemersplein.

Regel geldschieters voor start- of groeikapitaal

Steeds meer geldschieters hebben interesse in maatschappelijk rendement. Voor de start of voor het doorgroeien van je sociale onderneming is het belangrijk om dit goed te regelen.

Subsidies

Voor sociaal ondernemen zijn verschillende subsidies mogelijk, maar dit is afhankelijk van wat voor soort onderneming het is. Is jouw onderneming gericht op duurzaam ondernemen, dan zijn er verschillende subsidies mogelijk via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Op RVO.nl kan je een subsidiewijzer vinden. Daar kan je zelf op regio zoeken, soort regeling en thema (bijvoorbeeld Energie en Milieu).

Leningen bij banken

Voor startende ondernemingen is het vaak een uitdaging om via een bank financiering te krijgen. Ze geven namelijk minder zekerheid voor de bank en daardoor is het risico groter. Tridos Bank biedt wel speciale financiering voor sociale ondernemingen aan. Het gaat om zakelijke leningen tussen de €50.000 en 40 miljoen voor ondernemingen die met hun product/dienst een positieve impact hebben op sociaal, cultureel of ecologisch vlak. Naast financiële ondersteuning delen zij ook kennis over duurzaamheid en krijg je toegang tot een netwerk met andere ondernemers.

Startkapitaal van Starterslift

Als sociaal ondernemer kan jij bij Starterslift startkapitaal aanvragen. Het maximale bedrag dat je kan lenen is €50.000,- en het minimale bedrag is €5.000,-. Wel moet jouw sociale onderneming aan een aantal voorwaarden voldoen.

Hulp nodig? Onze business developers helpen je graag

Bij het starten van een sociale onderneming komt veel kijken. Het is dan ook niet gek als jij hier wat hulp bij kan gebruiken. Wij bieden begeleiding door het inzetten van business developers. Een business developer heeft veel kennis en ervaring. Ze kennen de juiste mensen en kunnen jouw sociale onderneming beter op weg te helpen. Neem contact met ons op en wij koppelen je aan een vaste partner. Zonder begeleiding van een business developer kom je helaas niet in aanmerking voor een financiering.